Szelfy

Szelfy stanowią najpłytsze z większych działów dna morskiego. Ich głębokość sięga przeciętnie do 200 m, ściślej mówiąc do progu, od którego często zaczyna się bardziej stromy stok ku głębinom -znany stok kontynentalny. Ten próg, brzeg zewnętrzny szelfu, może także występować na głębokościach mniejszych, np. 100 m, albo na większych 300?400 m, jak w Morzu Barentsa lub w Rynnie Norweskiej. Również rozmaity jest zasięg szelfu od linii brzegowej w kierunku otwartego morza, co wiąże się z topografią okolicznych lądów. U brzegów górzystych w Morzu Śródziemnym szelf jest wąski. U niskich brzegów północnego Atlantyku może być bardzo szeroki. Jego szerokość jest rozmaita, teoretycznie od znikomej do przekraczającej 1000 km. Całe morza, takie jak Północne, Zatoka Hudsona, Zatoka Perska, spoczywają na szelfach, tworząc morza płytkie, inaczej nazywane epikontynentalnymi, przeciwieństwem ich są morza głębokie, jak np. Morze Śródziemne, o wyjątkowo małym szelfie, zlokalizowanym głównie w północnym rejonie Adriatyku. Znamienną właściwością szelfu jest nie tylko podobna do okolicznych brzegów budowa petrograficzna podłoża, która najczęściej cechuje również stok kontynentalny, ale występowanie na szelfach osadów lądowego pochodzenia, a także rzeźby dna o wyraźnych śladach działalności czynników lądowych, jak podwodne koryta rzek, talwegi, ślady rzeźby lodowcowej, moreny lodowcowe na dnie Bałtyku ? morza szelfowego itp. Wszystko to dowodzi, że szelf jest raczej częścią lądu przybrzeżnego, pogrążonego w wodę morską; ponadto wypracowanego przez burzliwe falowanie strefy literalnej. W niektórych miejscach to pogrążenie jest dziełem obniżania się lądu w następstwie ruchów epejrogenicznych skorupy ziemskiej, w innych -podnoszenia się poziomu morza.