Rozprawka - forma wypowiedzi polegająca na rozważaniu jakiegoś problemu, udowodnieniu  jakiegoś twierdzenia.

 Tok rozprawki obejmuje:
- postawienie tezy lub sformułowanie hipotezy - Wstęp
- przedstawienie argumentów - Rozwinięcie
- sformowanie wniosku - Zakończenie

  

Przykładowe słownictwo rozprawki:


  Zaczynając wypowiedź:
Celem moich rozważań jest....
Nawiązując do tematu...
Proponuję najpierw rozważyć, czym jest...
Temat zakłada wiele możliwości, jednak...
Odpowiedź nie wydaje się być prosta, dlatego stawiam hipotezę, iż...

  Łącząc poszczególne części w całość:
Po pierwsze...
Kolejną sprawą, którą chcę poruszyć...
Trudno zaprzeczyć, że...
Nie przemawia do mnie argument, że...
A oto inne spojrzenie na...
rzekomo...
Warto również zauważyć, że...
Należy zaznaczyć, iż....

  Kończąc wypracowanie:
W świetle przytoczonych argumentów...
Sądzę, że udało mi się udowodnić, iż...
Na zakończenie, wracając do pytania postawionego w temacie, udzielam jednoznacznej odpowiedzi: "tak"...
Podzielam ten pogląd i sądzę, że wart jest szerokiej popularyzacji.
Na podstawie powyższych argumentów mogę jednoznacznie stwierdzić, że...

  Przykładowa rozprawka:

 Książka uczy, bawi, wychowuje

  Bardzo często spotykam się za stwierdzeniem, że książka uczy, bawi, wychowuje. Czy jest to prawda, czy tylko pusty slogan, który powtarzają rodzice i nauczyciele, żeby zmusić nas do czytania? Zastanowię się nad tym.

  Zacznę od rozważenia problemu dotyczącego walorów poznawczych książki.

  Każdy zgodzi się z faktem, że książka jest źródłem wiedzy o otaczającym nas świecie, o jego teraźniejszości i przeszłości. To właśnie w książce szukamy potrzebnych nam informacji. Zwróćmy uwagę, że osoby które dużo czytają, nie mają trudności z wypowiadaniem się, gdyż mają bogaty zasób słownictwa i barwny styl. Nie sprawia im również problemów ortografia, ponieważ czytając, zapamiętują właściwą pisownię. Ludzie obcujący z książkami cechuje bogata wyobraźnia. Lektura bardziej niż film wpływa na rozwój naszej psychiki. Sądzę, że przedstawione wyżej argumenty potwierdziły walory poznawcze książek.

  Przejdźmy do rozpatrzenia kolejnej sprawy. Czy książki bawią? Nie jest dla nikogo tajemnicą, że wolny czas można wspaniale spędzić, czytając. Brak zajęcia bardzo często wywołuje nudę, a co za tym idzie – zły humor. Niewątpliwie najlepszym lekarstwem w tym położeniu jest książka. Poprzez zawarte w niej różnie rodzaje komizmu rozwesela nas i przywraca dawną pogodę ducha. Z całą pewnością każdy z nas ma czasem dosyć szarej rzeczywistości, więc sięga po lekturę i przenosi się w świat dobra, szczęścia, miłości. Razem z bohaterami przeżywa ich troski, reakcje, zmartwienia i smutki. Moim zdaniem wartości zabawowe zostały tutaj w pełni przedstawione.

  Na koniec rozpatrzymy wartości wychowawcze książki. W gruncie rzeczy wszyscy mamy jakiegoś książkowego idola, który wskazuje nam co dobre a co złe, a swoim zachowaniem wymusza zastanowienie się nad sobą. Obserwując maniery pozytywne bohaterów, uczmy się również kultury osobistej. Powyższe argumenty potwierdziły walory dydaktyczne książki.

  Reasumując powyższe rozważania, można z całą pewnością stwierdzić, że książka uczy, bawi i wychowuje. Przedstawione argumenty potwierdziły posiadane przez książkę walory poznawcze, zabawowe i wychowawcze.